سبدگردانی یکی از مفهوم‌های پر کاربرد در بازار سرمایه است. سبدگردانی مجموعه عملکردهای است که سبدگردان با تکیه به دانش و تجربه خود، سرمایه سهامدار را در میان چند سهم جا به جا می‌کند. برای درک بهتر سبدگردانی لازم است، به تعریف سبد سرمایه‌گذاری بپردازیم.
تعریف سبد یا پرتفوی
سبد، پرتفولیو یا پرتفوی (Portfo) تشکیل شده از سهام شرکت‌هایی است که فرد در آنها سرمایه‌گذاری کرده است. ممکن است فرد با سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت، اوراق اجاره یا سهام شرکت‌های مختلف، سبدی متنوع تشکیل دهد. همچنین، فرد می‌تواند سبدی غیر متنوع متشکل از سهام دو یا سه شرکت داشته باشد.
مارکوئیتز مدل پرتفولیوی کارا را در اوایل سال ۱۹۵۰ مطرح کرد وی اولین کسی بود که مفهوم پرتفولیو و ایجاد تنوع را به صورت علمی بیان کرد. پرتفولیوی کارا به معنای ترکیب مطلوب اوراق بهادار به نحوی است که ریسک آن پرتفولیو در ازای نرخ بازده معین به حداقل رسیده باشد. سرمایهگذاران منطقی به دنبال پرتفولیوی کارا هستند زیرا این گونه پرتفولیو‌ها باعث حداکثر شدن بازده مورد انتظار برای سطح معینی از ریسک، یا حداقل ریسک برای بازده مورد انتظار معینی می‌شود.
اهمیت تشکیل سبد متنوع در کاهش ریسک سرمایه‌گذار است. بهتر است سهام شرکت‌ها و صنعت‌های مختلف را در سبد خود داشته باشید، در این صورت، اگر قیمت یکی از سهم‌ها کاهش یابد، دیگری زیان آن را پوشش می‌دهد. زمانی که شما تمام سرمایه خود را تنها به یک سهم اختصاص می‌دهید، اصطلاحاً همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد چیده‌اید!
مطالعه همه جانبه پرتفولیو، مدیریت پرتفولیو (Portfolio Management) یا پرتفوی نام دارد. قانون اول مدیریت پرتفوی، ایجاد گوناگونی سهام در سبد است. سبد متنوع، نیازمند بررسی پی در پی وضعیت سهام تشکیل دهنده آن است. نکته اینجاست که، همه افراد تجربه یا فرصت کافی برای بررسی سهام چند صنعت و شرکت مختلف را ندارند، در این‌صورت، از دو طریق می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری نمود:
- صندوقهای سرمایه‌گذاری
- خدمات سبدگردانی
معرفی سبدگردانی
سبدگردانی، نوعی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. این روش، برای افرادی مناسب است که مهارت و زمان مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری مستقیم را ندارند. سبدگردانی، یعنی شما هدایت پرتفوی خود را به یک فرد با دانش کافی (سبدگردان) بسپارید. سبدگردان با دانش و سابقه مفید خود در معامله‌گری در مورد معامله خرید، فروش یا حتی نگهداری سهام سرمایه‌گذار تصمیم‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر، در فرایند سبدگردانی یک شخصیت حقوقی مسلط در بورس که سبدگردان نام دارد، طی عقد قرارداد با سرمایه‌گذار، مسئولیت مدیریت پرتفوی او را بر عهده می‌گیرد. سبدگردان به نام خود فرد (حقوقی یا حقیقی) سبدی از سهام را تشکیل می‌دهد و در برابر مدیریت دارایی او دستمزد دریافت می‌کند.
شرکت‌های سبدگردان برای انجام این کار لازم است از سازمان بورس و اوراق بهادار (سبا) مجوز دریافت نمایند. همچنین، موظفند از نیروی متخصص در این زمینه استفاده کنند.
سبدگردانی بورس
سبدگردانی در بورس، چیدمان صحیح داراییها در قالب یک سبد مشخص است. مالکیت این سبد متعلق به سرمایه‌گذار بوده و سبدگردان وظیفه خرید و فروش و مدیریت آن را بر عهده دارد. بنابراین می‌توان گفت سبدگردان شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد.
سبدگردانی طلا
از نظر تاریخی طلا به عنوان دارایی با ضریب بتای صفر شناخته می‌شود. از این نظر اکثر سرمایهگذاران به ویژه در اقتصادهای درگیر تورم، بخشی از پرتفوی دارایی خود را به طلا اختصاص داده تا همزمان در کنار مزیت بازار سرمایه در شرایط افول بازار یا جهش ناگهانی نرخ ارز و یا بروز تورم از مزیت اقتصادی سرمایه‌گذاری در طلا استفاده کنند. هم اکنون در بازار سرمایه دو ابزار مناسب برای سرمایه‌گذاری در طلا وجود دارد که نخست گواهی سپرده سکه طلا و دوم صندوقهای طلا می‌باشد.
سبدگردانی ارز دیجیتال (سبدگردان رمز ارز)
پورتفولیوی ارزهای دیجیتال سبدی از دارایی‌های دیجیتالی است که از رمزارزها تشکیل شده است. سرمایهگذاران رمزارز با ترکیب و متنوع کردن سرمایه‌گذاری‌های رمزارز و توکن‌های خود، می‌توانند بازدهی تعدیل‌شده بر اساس ریسک خود را بهبود بخشند.
مزایا و معایب سبدگردانی
از مهمترین مزایای سبدگردانی شخصی و اختصاصی بودن آن است. یعنی هر سرمایه‌گذار با توجه به ریسک‌پذیری و میزان دارایی، سبدی ویژه خود خواهد داشت. سبدگردانی برای سرمایهگذاران مزایای دیگری نیز دارد. در ادامه هر یک را نام برده و توضیح خواهیم داد:
عدم نیاز به صرف زمان
سبدگردان، با تخصص و مهارت خود، پرتفوی شما را مورد بررسی همه جانبه قرار می‌دهد. در نتیجه، دیگر شما نیاز به صرف زمان برای جستجوی بازار، بررسی راندمان شرکت‌ها، تحلیل مسائل سیاسی و اقتصادی و … ندارید.
انعطاف پذیری
در سبدگردانی، سرمایه‌گذار به صورت هفتگی به پرتفوی خود دسترسی دارد. او می‌تواند عملکرد سبدگردان را زیر نظر داشته و در صورت تمایل به تغییر استراتژی معامله، آن را با مسئول پرتفوی خود در میان بگذارد. از جهتی، سبدگردانی ترکیب متنوعی از دارایی‌های مالی را در بر می‌گیرد. در نتیجه، شما می‌توانید ترکیبی از اوراق با درآمد ثابت، گواهی‌های کالایی و سهام شرکت‌های پذیرفته در بورس و حتی صندوقهای طلا را در سبد خود داشته باشید. این انعطاف‌پذیری در سبدگردانی، نگرانی بالا و پایین شدن زیاد قیمت‌های بازارهای موازی را برطرف خواهد کرد.
عدم نیاز به شناخت خاص
یکی از چالش‌های سرمایهگذاران در بورس، عدم آگاهی و ناتوانی در تجزیه و تحلیل سهام و بازارهای بورسی است. همین امر سبب می‌شود که، سرمایه‌گذار نداند کدام سهام مناسب سرمایه‌گذاری است؟ زمان مناسب ورود یا خروج از سهم را چگونه می‌توان تشخیص دهد؟ چه زمانی باید سهامداری کرد؟ و یا سایر مسائلی از این قبیل که، مدیر سبدگردان با به دست گرفتن پرتفوی شما به عنوان یک نیروی با تجربه و متخصص، تمام این بررسی‌ها را انجام می‌دهد.
مدیریت حرفه‌ای پرتفوی
از فواید ویژه سبدگردانی برای سرمایه‌گذار این است که، پرتفوی خود را به تیمی مجرب و حرفه‌ای می‌سپارید. مدیریت پرتفوی توسط مدیران کارکشته، سبب کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری شما می‌شود. تیم‌های سبدگردانی با سال‌ها تجربه در این زمینه، تسلط زیادی بر صنایع و شرکت‌ها داشته و با تکیه به واقعیات حاصل شده از تحلیل‌های حرفه‌ای خود، سرمایه‌گذاری پربازدهی برای شما به ارمغان خواهند آورد.
معافیت مالیاتی
سودی که سرمایه‌گذار از طریق سبدگردانی بدست می‌آورد، مشمول مالیات نمی‌گردد. معافیت از مالیات بطور مستقیم بر سرمایهگذاران اثر نمی‌گذارد، اما موجب ایجاد انگیزه در آنها خواهد شد.
عدم وجود تضاد منافع
از آنجایی که کمیسیون متغیر سبدگردان در گرو سودآوری بیشتر برای سرمایه‌گذار است، تصمیمات او در راستای سود و بازدهی بیشتر برای سرمایه‌گذار خواهد بود. به عبارتی، منافع سبدگردان موازی با منافع سرمایه‌گذار است و از یکدیگر جدا نیستند.
در کنار مزایای مهمی که سبدگردانی در بازار دارد اما باید این نکته را هم فراموش نکرد که سبدگردانی دارای معایب و مشکلاتی هم می‌باشد که سعی می‌کنیم به برخی از آنها اشاره کنیم:
سبدگردان‌های غیر حرفه‌ای
در مواردی دیده می‌شود که سبد گردانی به‌خاطر تجربه ناکافی نتیجه خوب و قابل قبولی را نداشته است. سابقه و تجربه در زمینه بورس بسیار مهم است. شاید هیچ چیزی به‌اندازه این دو در تعیین سبدگردان مناسب مهم نباشد. حتماً سراغ سبد گردان‌هایی باید رفت که تجربه کافی در بازار سرمایه را داشته باشند و بخصوص نتایج مطلوبی از خود در گذشته به جای گذاشته باشند.
تقلب و فریب
به‌واقع باید گفت که هر فرد و شرکتی برای سبدگردانی قابل اعتماد نیست و می‌بایست حتماً قبل از عقد قرارداد، مجوزهای فعالیت از سازمان بورس و سابقه شرکت را بررسی کرد تا در تله افراد سودجو قرار نگرفت.
حداقل سرمایه برای سبدگردانی
شرکت‌های سبدگردان به طور معمول برای انجام فرایند سبدگردانی، حداقل سرمایه را تعریف کرده‌اند که ممکن است بسیاری از سرمایهگذاران قصد آوردن چنین سرمایه را به بازار نداشته باشند. این حداقل سرمایه معمولاً از ۵۰۰ میلیون تومان تا ارقام بالاتر تعریف می‌شود.
ضرر در سبدگردانی (زیان سبدگردان)
سبدگردان‌ها، تامین سرمایه‌ها و صندوقهای سرمایه‌گذاری با بحث رقابت هم مواجه هستند و اگر بازدهی مورد نظر کسب نشود، مشتری خود را از دست خواهند داد. علاوه بر این، بخشی از زیان سبدگردان‌ها در دو سال اخیر ناشی از الزاماتی بوده که سبدگردان‌ها می‌بایست رعایت می‌کردند و این الزامات هزینه‌بر بوده‌است. بیش از نیمی از سبدگردان‌ها در سال اخیر مجوز فعالیت خود را اخذ کرده اند؛ یعنی هم هزینه سنگینی بابت راه اندازی متحمل شده‌اند و هم با بازار نزولی مواجه بوده‌اند که در آن مشتری کمتری وجود داشته است.
سبدگردانی با سود تضمینی (سبدگردانی تضمینی)
سبد مطمئن شرکت سبدگردان طوری طراحی خواهد شد که تمام سرمایه شما در بخش اوراق مشارکت و اوراق تضمین شده توسط دولت سرمایه‌گذاری می‌گردد. یعنی اصل سرمایه و سود آن تضمین شده است و با اندک نوسانی که در بازار اوراق وجود دارد برای سرمایهگذاران سودی بیشتر از سود بانکی کسب می‌گردد.
کارمزد سبدگردانی
در قرارداد سبدگردانی اختصاصی، کارمزد ارائه خدمات به صورت توافقی بین سرمایه‌گذار و سبدگردان تعیین می‌شود. کارمزد سبدگردانی معمولا شامل دو قسمت ثابت و متغیر است.
کارمزد ثابت سبدگردانی: مبتنی بر ارزش روز دارایی سبد اختصاصی می‌باشد.
کارمزد درصدی سبدگردانی: مبتنی بر عملکرد سبدگردان می‌باشد.
سبدگردانی با سرمایه کم
طبیعتا به هر میزان که دارایی به گردش درآمده در بازارهای سرمایه از جمله سبدگردانی‌ها بیشتر باشد، به همان میزان میزان سوددهی نیز افزایش پیدا می‌کند اما اگر از دید دیگر بخواهیم به قضیه نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که سبدگردانی با سرمایه کم یک سری مزایای قابل توجه نیز به دنبال دارد. به عقیده کارشناسان برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس، به روش مستقیم و یا غیر مستقیم، در ابتدای کار بهتر است که با سرمایه کمتر آغاز به کار شود.
کد PRX سبدگردانی
برای انجام معامله به شکل مستقیم در بازار سرمایه، افراد به کد بورسی نیاز دارند و مشابه همین موضوع در فرآیند سبدگردانی نیز وجود دارد.بعد از بستن قرار داد و شروع به کار نیاز به کد PRX سبدگردانی است و بعد از آن مشخص شدن میزان ریسک پذیری سرمایه‌گذار که از طریق سوالاتی که از سازمان بورس مشخص نموده است میزان ریسک پذیری سرمایه‌گذار مشخص می‌شود و سبد سرمایه‌گذاری بر آن اساس چیده می‌شود.
هر فردی که سرمایه خود را در اختیار شرکت سبدگردان قرار می‌دهد، یک کد PRX دریافت می‌کند که این کد نشان دهنده سبدگردانی اختصاصی برای شخص سرمایه‌گذار است و از این طریق شناسایی می‌شود.
کد PRX چه زمانی صادر می‌شود؟
هر قرارداد سبدگردانی که بین شخص سرمایه‌گذار و شرکت سبدگردانی دارای مجوز از سازمان بورس منعقد می‌شود، دارای یک کد PRX اختصاصی است و پس از بستن قرارداد و انجام فرآیندهای مربوط به آن، معمولا ۲ روز کاری طول می‌کشد که این کد برای شخص سرمایه‌گذار صادر شود. لازم به ذکر است که این کد از طریق پیامک و یا ایمیل برای مشتری ارسال می‌شود.
کد PRX را چگونه می‌توان دریافت کرد؟
برای دریافت این کد باید به یک شرکت سبدگردان دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنید که این فرآیند می‌تواند به ۲ شکل آنلاین و مراجعه حضوری انجام شود. در واقع، شخص سرمایه‌گذار مدارک هویتی خود را ارائه و یا در سیستم بارگزاری می‌کند و هزینه افتتاح سبد را نیز پرداخت می‌کند. پس از این اقدام، شرکت سبدگردان مدارک را به سازمان بورس ارسال می‌کند تا سبد بورسی و همچنین کد PRX به مشتری اختصاص داده شود و همانطور که اشاره شد، این فرآیند ممکن است چند روز طول بکشد.
کد بورسی و PRX چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
به لحاظ ظاهری، کاراکترهای تشکیل دهنده کد بورسی و PRX با یکدیگر متفاوت هستند. در واقع، کد PRX از سه حرف لاتین PRX به همراه عدد ساخته می‌شود؛ در حالیکه کد بورسی از حروف اصلی تشکیل دهنده فامیلی افراد و یک عدد ۵ رقمی ساخته می‌شود.
دریافت کد PRX چه مزایایی دارد؟
استفاده از شرکت‌های سبدگردان و دریافت کد PRX برای افرادی که زمان و دانش تحلیلی کافی برای انجام معاملات را ندارند، می‌تواند یک فرصت بسیار عالی باشد که از طریق آن بتوانند در بازار سرمایه فعالیت کنند. بنابراین، سرمایه‌گذاری از طریق شرکت‌های سبدگردان می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
تفاوت صندوق سرمایه‌گذاری و سبدگردانی
سبدگردانی که در زبان انگلیسی Portfolio Management Service گفته می شود عبارت است از تصمیم به خرید، فروش و یا نگهداری اوراق بهادار به اسم فرد سرمایه‌گذار توسط فرد سبدگردان بورس در چارچوب قراردادی مشخص، به منظور کسب‌سود برای سرمایه‌گذار. به زبان ساده می‌توان گفت سبدگردان مسئولیت مدیریت سهام سرمایه‌گذار را بر عهده خواهد گرفت و با استفاده دانش، تجربه و مهارتی که دارد اقدام به انجام معاملات مختلف در بازار سرمایه می‌کند.
صندوق سرمایه‌گذاری در حقیقت یک نهاد، کمپانی یا شرکت مالی است که متشکل از مجموعه‌ای از افراد متخصص و کارشناسان است که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار کشور فعالیت دارند. سهامداران می‌توانند به اندازه میزان سرمایه خودشان در این صندوق‌ها شرکت کنند و متناسب با میزان سهام خود کسب سود کنند. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوقهای سرمایه‌گذاری سهامی، صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلط، صندوقهای سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، صندوقهای سرمایه‌گذاری در طلا و … از مهم ترین و رایج ترین صندوقهای سرمایه‌گذاری هستند که هر کدام ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی را دارند و می‌توانند سودهای مختلفی به سهامداران بدهند. در مطلبی جداگانه تفاوت صندوق سرمایه گذاری و سبدگردانی را به طور کامل توضیح داده‌ایم.
سوال اصلی اینجاست که چطور در بازار سرمایه حضور داشته باشیم. دو گزینه کلی پیش روی ماست:
۱- سرمایه‌گذاری مستقیم و توسط خود شخص در انواع اوراق بهادار از جمله سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه و ….
۲- سرمایه‌گذاری غیرمستقیم که به دو شیوه انجام می‌شود؛ از طریق خرید واحدهای انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری و یا تشکیل سبد اختصاصی توسط شرکت‌های سبدگردان.
از آنجا که همواره این سوال مطرح می‌شود که تفاوت سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها با تشکیل سبد اختصاصی در شرکت‌های سبدگردانی چیست در ادامه بحث به اختلاف‌های این دو ابزار مالی از منظر سرمایهگذاران اشاره می‌کنیم. تفاوت‌های این دو ابزار در عناوین زیر طبقه‌بندی شده است :
• سرمایه‌گذاری کاملا اختصاصی
• هزینه‌های قابل پرداخت
• دریافت مشاوره و اطلاع از وضعیت سبد
• تنوع داراییها
اختصاصی بودن سرمایه‌گذاری
شاید دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم ریسک مهمترین فاکتور در هر سرمایه‌گذاری است. (با انواع ریسک سرمایه‌گذاری آشنا شوید) ممکن است به نظر برسد که بازده مهمترین اصل سرمایه‌گذاری باشد ولی بازده خود تابعی از ریسک و میزان ریسک‌پذیری افراد است. به جرأت می‌توان گفت که قشر بزرگی از سرمایهگذاران نسبت به درجه ریسک‌پذیری خود آگاه نیستند یا اگر به لحاظ ذهنی از سطح ریسک‌پذیری خود مطلع باشند این تصور صرفاً تصوری شهودی است و ممکن است منطبق با واقعیت نباشد. در صندوقهای سرمایه‌گذاری یک سبد برای تمامی سرمایهگذاران با درجات مختلف ریسک‌پذیری تشکیل می‌شود ولی در سرویس سبدگردانی اختصاصی ضمن اینکه سطح ریسک سرمایه‌گذار شناسایی می‌شود، برنامه‌ها و اهداف مالی او نیز به تفکیک هر شخص دریافت می‌گردد، سبدی متنوع از انواع اوراق بهادار اعم از سهام شرکت‌های ارزنده، اوراق با درآمد ثابت، اوراق مبتنی بر طلا و سایر اوراق کالایی برای‌ایشان تشکیل می‌شود به گونه‌ای که اهداف سرمایه‌گذار از طریق ایجاد یک پرتفوی اختصاصی محقق گردد. در سرویس سبدگردانی ترکیب پرتفوی یک جوان ۲۵ ساله مجرد و پرریسک و با سطح مالی متوسط که هیچ تجربه قبلی نداشته با یک فرد بازنشسته و با تجارب قبلی سرمایه‌گذاری و با ریسک کم و توان مالی بالا متفاوت خواهد بود و از آنجا که سطح ریسک این افراد، بازده مورد انتظار و نیاز‌های نقدینگی آنها با هم یکسان نیست، ترکیب دارایی‌های پیشنهادی برای آنها نیز متفاوت خواهد بود.
هزینه‌های قابل پرداخت
اساساً محصول سبدگردانی اختصاصی به دلیل گستره خدماتی وسیع‌تر از نظر هزینه، محصولی گران‌تر از صندوقهای سرمایه‌گذاری است. وجود یک مشاور اختصاصی برای سرمایه‌گذار، ایجاد یک ترکیب پرتفوی بر حسب شرایط بازارهای موازی سرمایه‌گذاری، بکارگیری تعداد قابل توجهی متخصص سرمایه‌گذاری، ارائه گزارش‌های تحلیلی، توجه به سطح ریسک و انتظارات و اهداف مالی سرمایه‌گذار در ایجاد سبد اختصاصی و اطلاع از جزئیات تصمیم‌گیری، موضوعاتی است که باعث تفاوت هزینه این محصول با صندوقهای سرمایه‌گذاری می‌شود که در آن یک مدیر سرمایه‌گذاری، بدون وجود تعامل مستقیم با سرمایهگذاران و ارائه گزارش و تحلیل و بدون دریافت اطلاعات مالی و سطح ریسک پذیری افراد به فعالیت سرمایه‌گذاری در طبقات به مراتب محدودتری از داراییها می‌پردازد. در حال حاضر حداقل سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری در سبدگردانی اختصاصی ۵ میلیارد تومان می‌باشد.
دریافت مشاوره و پنل سبدگردانی
یکی از مشکلات سرمایهگذاران خصوصاً در مورد بازار سرمایه عدم آشنایی با این بازار و شناخت روندها و افق این بازار است. این مسئله تصمیم زمان ورود و خروج به بازار را برای ایشان دشوار می‌کند. از طرفی پایش تمام بازارها و جزئیات آنها برای سرمایهگذاران امری زمان‌بر و دشوار است. به عنوان مثال بر اساس شرایط موجود و چشم انداز سال ۲۰۲۰ اقتصاد جهانی، موقعیت انگلستان در کشمکش برگزیت، جنگ تجاری آمریکا و چین و شرایط خاص اقتصادی ایران ماه‌های پیش رو و سال میلادی بعد زمان‌هایی است که تصمیمات سرمایه‌گذاری در آنها پیچیده است. در سبدگردانی اختصاصی این مشکل دیده شده و با بهره‌مندی از تیم‌های متخصص تحلیل که به صورت مستمر در حال پایش بازارهای داخلی و خارجی هستند و اختصاص یک مشاور به هر سرمایه گذار عملاً این نگرانی برای سرمایه‌گذار برطرف خواهد شد؛ چرا که به صورت مستمر آماده پاسخگویی به سرمایه گذاران و رفع تمامی ابهامات ایشان هستند. از طرف دیگر در سبدگردانی اختصاصی به هر سرمایه گذار پنلی اختصاص داده می‌شود که ایشان می‌توانند از طریق این پنل به صورت آنلاین نظاره‌گر تغییرات سبد خود و خرید و فروش‌های سبد خود باشند که همچون امکانی در صندوقهای سرمایه‌گذاری فراهم نیست.
تنوع داراییها
یکی از مفاهیم پایه‌ای تئوری پورتفوی مدرن، تنوع دارایی‌هاست. ترکیب داراییها در صندوقهای سرمایه‌گذاری و سبدگردانی از دیگر تفاوت‌های موجود بین این دو ابزار مالی است. در ایران ساختار امید نامه صندوق‌ها به گونه‌ای است که عمده دارایی‌های صندوق‌ها یا در سهام، طلا، اوراق با درآمد ثابت و یا ترکیبی از سهام و اوراق است. در صندوقهای سهام حداقل باید ۷۰ درصد پرتفوی در سهام باشد یا صندوق طلا طبق امیدنامه خود عمده دارایی خود را باید به طلا اختصاص دهد این درحالی است که در یک سال گذشته (اول مهرماه ۹۷ تا اول مهرماه ۹۸) طلا تقریباً ۸% بازده منفی ایجاد کرده است؛ لذا یک صندوق نمی‌تواند مناسب همه افراد باشد و از طرفی نیز این امکان در صندوق‌ها وجود ندارد که هر سرمایه‌گذار سبد مخصوص به خود را داشته باشد. در این خصوص دو راه وجود دارد: یکی اینکه شخص سرمایه گذار از این دانش برخوردار باشد که از طریق سرمایه گذاری در انواع مختلف صندوق ها ترکیب بهینه را ایجاد کند که این روش نیازمند تخصص، تجربه و دانش بالایی است و یا اینکه از طریق ایجاد یک سبد اختصاصی ترکیب بهینه را ایجاد نماید. سبدگردانی اختصاصی با ترکیب متنوعی از داراییها و انعطاف پذیری بالا برای تغییر وزن هرکدام از داراییها این امکان را برای سرمایه گذار فراهم می‌آورد که ریسک خود را تا حد مطلوبی کاهش دهد.
تفاوت سبدگردان و بازارگردان
بازارگردانان افراد یا شرکت‌هایی هستند که با هدف برقراری بهتر تعادل در عرضه و تقاضا و همچنین کسب سود بیشتر از معاملات، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در بازار بورس می‌کنند. این دسته از افراد حجم زیادی از اوراق بهادار را در اختیار داشته و می‌توانند با افزایش حجم معاملات از عدم تعادل کوتاه مدت میان عرضه و تقاضا در بازارهای مالی جلوگیری کنند.
به زبان عامیانه سبدگردان کسی است که مقدار سرمایه اولیه سرمایه‌گذار را دریافت می‌کند، سپس شما را با ریسک‌ها و نوسانات بازار آشنا می‌کند. سپس از سرمایه شما در بازارهای مالی استفاده کرده و در صورتی که سودی به دست آورد با شما در کسب سود شریک می‌شود. در مطلبی جداگانه تفاوت سبدگردان و بازارگردان را به طور مفصل برای شما شرح داده‌ایم.
چارت سازمانی شرکت‌های سبدگردان
چارت سازمانی سبدگردان، روابط و موقعیتهای شغلی افراد را در شرکت سبدگردان نشان می‌دهد و باعث ایجاد نظم در اجرای فرآیندهای کسب و کار می‌شود.
چارت سازمانی می تواند به عنوان یک ابزار مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد و چون به دید بصری افراد در بهتر دیدن سازمان کمک شایانی می‌کند، بسیار ارزشمند است. در شرکت‌های سبدگردان به جز مدیر عامل باید افرادی به عنوان مدیر سرمایه‌گذاری ،مدیر مالی و مدیر بازاریابی وجود داشته باشند.
مدیریت حرفه‌ای ریسک در سبدگردانی
سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد حرفه‌ای و مورد تایید سازرمان بورس در امر سرمایه‌گذاری بر اساس ویژگی‌ها، درجه ریسک‌پذیری و سرمایه هر فرد، سبدی متناسب با ویژگی‌های او تشکیل و به‌صورت مستمر بر آن نظارت و مدیریت می‌کند. امتیاز اصلی سبدگردانی در استفاده از دانش و مدیریت حرفه‌ای مدیر سبد و مشاوره‌های تیم پشتیبانی تحلیل است. با داشتن دانش و تجربه افراد دارای صلاحیت تاییده شده از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار سرمایه‌گذار مطمئن می‌شود که سبد او به شکل حرفه‌ای مدیریت می‌شود.
محدودیت‌های سبدگردانی
با سپرده گذاری در بانک، شما سرمایه خود را در برابر دریافت سودی ثابت به بانک می‌سپارید. شما می‌توانید مطمئن باشید که به سودی ثابت، دست می‌یابید. اگر فردی ریسک پذیر نیستید، این روش می‌تواند تا حدودی پاسخگوی نیاز شما باشد. با کمی ریسک و سپردن سرمایه خود به یک مدیر پرتفوی حرفه‌ای، بازدهی بسیار بیشتر از سود بانکی دریافت می‌کنید.
از محدودیت‌های سپرده‌گذاری در بانک این است که، تا زمانی مشخص، به عنوان مثال یک سال، حق برداشت پول خود را نخواهید داشت.
اگر قصد برداشت پول خود قبل از زمان معین را داشته باشید، جریمه خواهید شد و به جای سود بلندمدت، تنها سود کوتاه مدت به شما تعلق خواهد گرفت.
در سبدگردانی، علاوه بر حفظ اصل پول شما، مدیر پرتفوی تلاش می‌کند سودی بیشتر از سود بانکی به شما پرداخت کند. از طرفی شما در سهام شرکت‌ها و صنایعی سرمایه‌گذاری می‌کنید که می‌تواند ارزش سرمایه شما را در مقابل تورم جامعه حفظ کند، این در حالی است که، سپرده‌گذاری در بانک، ارزش پول شما را در مقابل تورم حفظ نخواهد کرد. البته سبدگردانی هم قطعا بدون محدودیت نیست. در مقاله جداگانه‌ای به طور مفصل محدودیت های سبدگردانی را شرح داده‌ایم.
نرم‌افزار سبدگردانی
در انتخاب نرم افزار سبدگردانی چند مورد برای شرکت‌های سبدگردانی بسیار حائز اهمیت است. اتوماسیون مدیریت عملیات و حسابداری سبدگردانی و گزارش‌دهی دقیق و اتومات مهمترین این موارد هستند. در این مطلب نکاتی که باید پیش از انتخاب نرم‌افزار سبدگردانی در نظر داشته باشید و باید قبل از خرید نرم‌افزار از ارائه‌دهنده آن در موردشان سؤال کنید ذکر شده است.
طبق دستورالعمل سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت‌های سبدگردانی موظفند تا در کنار نیروی انسانی و ساختار سرمایه، از یک نرم‌افزار سبدگردانی جامع برای مدیریت و انجام امور سبدگردانی استفاده کنند. مطابق این دستورالعمل نرم افزار مذکور باید تحت وب بوده و قابلیت گزارش‌دهی مطابق الزامات سازمان بورس را داشته باشد.
