سبدگردانی چیست ؟
در بازار بورس، سبد به ترکیبی از اوراق بهادار مختلف گفته می شود که به دلیل کاهش ریسک سرمایه گذاری تشکیل می شود. سهام ها ی مختلف از لحاظ ریسک و بازده با یکدیگر متفاوت می باشند که با استفاده از ترکیب همین تفاوت ها در یک سبد میتوان به سطح مشخصی از بازدهی با ریسک کمتر دست پیدا کرد. طبق قانون، سبدگردانی عبارت است از: تصميم به خريد، فروش يا نگهداری اوراق بهادار بهنام سرمايهگذار معين توسط سبدگردان در قالب قراردادي سبدگردانی مشخص، به منظور كسب نفع بردن براي سرمايهگذار
قرارداد سبدگردانی چگونه است؟
بازار سرمایه یکی از بازارهای هدف سرمایهگذاران داخلی است که به هر میزان علم سرمایهگذاری در این بازار بیشتر باشد، مطمینا شانس موفقیت نیز بیشتر خواهد بود. با وجود سودده بودن این بازار برای سرمایهگذاران، گاهیعدم دانش کافی برای سرمایهگذاری موجب از دست رفتن سرمایه برخی از این سرمایهگذاران تازه وارد میشود.
طبیعتا همه این سرمایهگذاران دانش و زمان کافی را برای انجام معاملات بورسی ندارند و همین موضوع خود دردسر ساز خواهد شد؛ از این رو سبدگردانها به منظور حمایت از سرمایهگذارانی که به هر دلیلی دانش و یا زمان کافی را برای فعالیت در بازار ندارند، راه اندازی شده اند.
جهت تشکیل سبد سرمایهگذاری، قراردادی بین سبدگردان و سرمایهگذار بسته خواهد شد. این قرارداد در سه نسخه تهیه و تنظیم میگردد. یک نسخه از قرارداد در اختیار سازمان بورس اوراق بهادار و دو نسخه دیگر در اختیار طرفین قرارداد یعنی سرمایهگذار و سبدگردان قرار خواهد گرفت. آورده سرمایهگذار برای تشکیل سبد میتواند ترکیبی از اوراق بهادار و آورده نقدی باشد. در صورتی که آورده مشتری، اوراق بهادار باشد فرم آورده غیر نقدی تشکیل سبد سهام باید تکمیل گردد. سرمایهگذار با امضاء قرارداد سبدگردانی، سبدگردان را جهت شرکت در مجامع و اعمال حق رای سهام و دریافت سود سهام ، وکیل خود قرار میدهد . سبدگردان وظیفه و وکالت دارد که کلیه منافع و مزایا داراییهای سبد هر سرمایهگذار را دریافت و به آن سبداختصاصی اضافه نماید.
مطلب پیشنهادی: کد PRX سبدگردانی
سبد های اختصاصی
به منظور تشکیل سبد اختصاصی، سبدگردان ضمن بررسی اهداف و میزان ریسکپذیری سرمایهگذار، پروفایل ریسک و بازدهی را برای هر سرمایهگذار تهیه مینماید. در این فرآیند سرمایه گذار ضمن ابراز اطلاعات شخصی و سوابق سرمایهگذاری به تکمیل پرسشنامه تعیین میزان ریسک پذیری اقدام مینماید. اطلاعات سرمایهگذار توسط کارشناسان و تحلیلگران بخش سبدگردانی ارزیابی و نتیجه آن به اطلاع سرمایهگذار میرسد. نتیجه ارزیابی پس از تأیید، توسط ایشان مبنای تصمیمگیری در فرآیند سبدگردانی قرار میگیرد. لذا پاسخ صحیح و با دقت به سوالات موجود در فرمهای ارزیابی توان مشتری در تعیین ترکیب داراییهای سبد بسیار مؤثر است.. اطلاعات سرمایهگذار نزد سبدگردان محرمانه تلقی میگردد و سبدگردان ملزم به حفظ اسرار سرمایهگذار است. سبدگردان گزارشات ماهانه عملکرد سبد را در مهلتهای مقرر در قرارداد سبد تهیه و برای سرمایهگذار ارسال مینماید. همچنین سرمایهگذار از طریق سایت کارگزاری و با استفاده از نام کاربری و رمز عبور اختصاصی به گزارشات دورهای سبد خویش دسترسی خواهد داشت. سرمایهگذار در طی دوره قرارداد سبدگردانی امکان برداشت و یا واریز وجه به سبد را دارد. این فرآیند ضمن تنظیم متمم و تأیید آن توسط طرفین قرارداد به اطلاع سازمان بورس و اوارق بهادار خواهد رسید. علاوه بر سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت سبدگردانی، همواره یک موسسه حسابرسی مورد اعتماد بورس به عنوان امین، بر فعالیتهای سبدگردانی و تطبیق آن با قوانین مربوطه نظارت دارد.
درآمد سبدگردانی
یکی از مهمترین بندهایی که در قرارداد سبدگردانی سازمان بورس به آن پرداخته میشود، سود سبدگردانی است. همانطور که گفتیم شرکتهای سبدگردان در ازای کارمزدی که از سرمایهگذار دریافت میکنند، ملزم به مدیریت سبد دارایی او هستند؛ حال این کارمزد تعریف شده برای هر شرکت سبدگردان دارای شرایط ویژهای است.
در این قسمت به منظور توجیه سرمایهگذار از فرمولهای ریاضی و همچنین مثالهایی از نحوه محاسبه کارمزد استفاده میشود. نحوه تعیین کارمزد به این شکل است که به طور مثال مقرر میشود که در صورت کسب سود بیشتر از ۲۵ درصد، سبدگردان سهمی معادل یک چهارم از کل سود را دریافت خواهد کرد.
مدل های گزارش دهی
شرکت سبدگردان عملیات مدیریت سبد را به جای سرمایهگذار انجام میدهد. به همین دلیل لازم است که یک گزارش دهی کامل را از فعالیتهایی که انجام میدهد، در اختیار سرمایهگذار قرار دهد تا شفافیت کاری لحاظ گردد. دسترسی سرمایهگذار به گزارشی از معاملات انجام شده میتواند به صورت روزانه، هفتگی، ماهیانه و یا حتی سالیانه باشد.
روش های دسترسی به سبدگردان
یکی دیگر از بندهای موجود در قرارداد سبدگردانی سازمان بورس مربوط به مشخص کردن روشهای ارتباطی سرمایهگذار با سبدگردان است. از آنجاییکه مسئولیت تمامی معاملات سبد بر عهده سبدگردان است، طبیعتا باید روشی هم برای ارتباط سرمایهگذار با سبدگردان وجود داشته باشد؛ این راه ارتباطی معمولا به منظور دریافت گزارش کارکرد از مدیر سبدگردان خواهد بود که میتواند در قالب پیامک، ایمیل و یا هر روش دیگری تعریف شود.
مدل انتقال و برداشت پول در سبدگردانی
یکی از نقاط خوب در سبدگردانیها، امکان نقد شوندگی بالا است؛ به این معنا که سرمایهگذار در هر زمان که بخشی از سرمایه خود را نیاز داشته باشد میتواند در کمترین زمان ممکن، آن را دریافت کند. حال سبدگردان با اتخاذ روش هایی در تلاش است که امکان برداشت وجه را برای سرمایهگذار تحت شرایط خاصی میسر سازد.
از طرفی دیگر گاهی سرمایهگذار امکان واریز وجه بیشتری را به سبد خود دارد؛ در این صورت نیز بر حسب شرایط مشخصی که به توافق طرفین رسیده است، میتوان سرمایه خود را افزایش داد. لازم به ذکر است که این موارد همگی باید به توافق طرفین برسد؛ بنابراین پیش از عقد قرارداد لازم است که این بندها را به دقت مطالعه نمایید و تنها در صورت رضایت، قرارداد را نهایی نمایید.
نتیجه گیری در مورد قرارداد سبدگردانی
در بالا در مورد قرارداد سبدگردانی توضیح دادیم و به نکات مهمی در این رابطه اشاره کردیم. اگر شما نیز سبدگردان مناسبی را انتخاب کردهاید، باید برای شروع کار یک قرارداد قانونی سبدگردانی داشته باشید. از طریق این قرارداد است که کد بورسی سبدگردانی اختصاصی (PRX…..) شما صادر میشود. با این قرارداد به سبدگردان اجازه میدهید تا به مدیریت بهینه پرتفوی شما بپردازد و سبدی مناسب با داراییها، اهداف، بازدهی و ریسک مورد نظرتان تشکیل دهد. بنابراین، به هنگام تدوین قرارداد باید به نکاتی مانند حداقل سرمایه مورد نیاز برای سبدگردانی، کارمزد شرکت سبدگردان، نحوه گزارش دهی شرکت مذکور به مشتریان و…توجه شود.
